چکیده:
به‌موجب اصل آزادي اراده که يکي از نتايج اصل حاکميت اراده است، شخص ضمن آزادي انتخاب قالب قراردادي و طرف قرارداد، در خصوص محتواي قرارداد نيز از آزادي برخوردار است و مي‌تواند نسبت به محتواي قرارداد مادامی‌که مخالف مقتضاي ذات عقد، اصول کلي حقوقي، قوانين آمره و موازین شرعی نباشد، هر توافقي را انجام دهد. باوجوداین، حاکميت اراده طبق نظر مشهور فقها و حقوقدانان در برخي از قراردادها ازجمله وقف، محدودشده و بسياري از شروط و ترتيبات در وقف قابل‌توافق و اندراج نمي‌باشد. در نوشته حاضر که مبتني بر روش تحليلي- توصيفي است اين نتيجه به‌دست‌آمده که هرگاه اعمال اراده واقف منجر به تغييري در وقف شود که در ضمن عقد پیش‌بینی‌نشده است، این‌گونه اعمال اراده‌ها مردود بوده و واقف نمي‌تواند در اين خصوص تصميمي بگيرد ولي هرگاه اعمال اراده واقف در متن عقد به‌صورت شرط يا هر ترتيب ديگري پیش‌بینی‌شده باشد، علی‌القاعده اراده وي تحت پوشش اصل حاکميت اراده قرار داشته و امکان اعمال اراده براي واقف وجود خواهد داشت. باوجوداین، مواردي که اعمال اراده منتهي به تغيير اساسي در وقف مي‌شود و لو با شرط ضمن عقد، امکان‌پذیر نخواهد بود.
کلیدواژه‌ها: وقف، شرط، حاکميت اراده، آزادي اراده.
