معرفی رشته های مدرسه علمیه عالی نواب

مقدمه

مدرسه علمیّه عالی نواب، اولین مدرسه تخصصی حوزه علمیّه خراسان است که با استعانت از خدواند متعال و توجهات حضرت ولی عصر (عج)، در سال تحصیلی 1404-1403 از میان طلاب واجد شرایط در رشته ها و گرایش های مختلف طلبه و دانش پژوه می پذیرد.

رشته فقه و حقوق يکي از رشته های تخصصی مدرسه علمیّه عالی نواب است که در دو گرایش «حقوق جزا و جرم شناسی» و «حقوق خصوصی» برگزار می گردد. در واقع، از آنجا که نظام حقوقی کشور ایران به ویژه در قوانین مدنی و کیفری بر پایه مستحکم قرآن و فقه اسلامی و به خصوص مکتب فقهی جامع و غنی امامیه و اندیشه های والا و دقیق مشهور فقهای گرانقدر استوار و بنا گردیده، این مدرسه در تلاش است تا با ارائه واحدهای فقهی و حقوقی در رشته ی فقه و حقوق، متخصصانی متعهد و آشنا به مسائل فقهی و حقوقی تربیت نماید. در این رشته با مطالعه متون غنی فقه استدلالی و اصولی در کنار متون حقوقی، قدرت تحلیل و استنباط حقوق اسلامی از منابع معتبر و اصیل اسلامی را تقویت نماید.

اهداف و چشم انداز

در مرتبه اول، مدرسه علمیّه عالی نواب با هدف تربيت متخصصان حوزوي در رشته ها و گرايش ­هاي فقه و حقوق و ایجاد زمینه مناسب برای توسعه این دانش و تامین منابع انسانی شایسته برای تدریس، پژوهش و تعمیق آموزه های فقهی و حقوقی طلاب جهت حل مسائل فقهی-حقوقی و پاسخ­گویی به نیازهای روزآمد فعالیت می کند.

علاوه بر این، در مرتبه دوم طلابی که قصد ورود به امور اجرایی مرتبط با حقوق و قضا دارند و در صدد ادامه تحصیل تخصصی در رشته فقه و حقوق بوده، می توانند با ورود به این مدرسه، اهداف علمی، پژوهشی و اجرایی خود را پی گرفته و دانشنامه سطح سه خود را از این مدرسه دریافت کنند.

به طور کلی، اهمّ اهداف مدرسه عبارتند از:

1. تربيت متخصصان حوزوي، در رشته و گرايش هاي فقه و حقوق؛
2.  ايجاد زمينه مناسب براي توسعه دانش و پژوهش در زمینه فقه، حقوق و قضای اسلامی و ارتقاي كيفي رشته ها و گرايش هاي مورد نظر؛
3. تربیت و تامین بخشی از منابع انسانی مورد نیاز حوزه و نظام اسلامی برای تصدی امر قضا و همچنین تدریس و پژوهش در رشته های مورد نظر ؛
4. انجام پژوهش های مورد نیاز بر اساس نیازسنجی ها و اولویت های پژوهشی حوزه و نظام؛
5. برگزاری دوره ها و کارگاه های دانش افزایی در زمینه فقه و حقوق؛

محتواهای آموزشی

مدرسه علمیّه عالی نواب بر اساس مصوبات مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان به فارغ التحصیلان در مقطع سطح سه مدرک رسمی حوزوی اعطا می کند که محتوای آموزشی مدرسه به سه دسته کلی زیر تقسیم شده است:

1. فقه و اصول عمومی

این بخش از آموزش ها براساس ضوابط آموزشی مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان انجام می شود و مدرسه نظارت کامل و جدی بر فرآیند حضور منظم و جدی طلاب در این دروس خواهد داشت و در مقاطع خاصی براساس برنامه، نسبت به ارزیابی نحوه تحصیل دروس عمومی اقدام خواهد شد و مشاوره ها و راهنمایی های لازم در این زمینه در اختیار طلاب مدرسه قرار خواهد گرفت.

2. دروس تخصصی

دروس تخصصی مدرسه علمیّه عالی نواب در مقاطع مختلف تحصیلی براساس سرفصل های آموزشی مصوب حوزه ­ علمیه خراسان به انجام می رسد.

3. فوق برنامه­ های آموزشی، پژوهشی و مهارتی

مدرسه در کنار برنامه های رسمی آموزشی، فوق برنامه ها و دوره های آموزشی ، پژوهشی و مهارتی ونشست های علمی و در صورت امکان اردوها و بازدید علمی خاصی را متناسب با مقاطع تحصیلی دانش پژوهان و نیاز های علمی کاربردی رشته تحصیلی مورد نظر طراحی و با امتیازات لازم برای طلاب اجرا خواهد کرد.

فواید و مزایای تحصیل در مدرسه علمیّه عالی نواب

طبعا تحصیل در مدرسه علمیّه عالی نواب، فواید و مزایایی را برای طلاب و دانش پژوهان به همراه خواهد داشت. برخی از این فواید و مزایا عبارتند از:

1. اهتمام به تقویت بنیه فقهی اصولی طلاب و دانش پژوهان با بهره ­گیری از استادان فاضل و مجرب؛
2. آموزش دروس تکمیلی متناسب با گرایش تخصصی؛
3. طراحی و اجرای فوق برنامه­ های علمی آموزشی ـ پژوهشی متناسب با نیاز طلاب و دانش پژوهان؛
4. بهره گیری از امکانات کتابخانه‌ای و رایانه‌ای مدرسه؛
5. ارزیابی و پایش مستمر وضعیت دروس فقه و اصول حوزه و دروس تخصصی توسط استادان و مشاوران علمی مدرسه؛
6. ارائه مشاوره های علمی پژوهشی در مسیر رشد علمی طلاب؛
7. اعطای دانشنامه رسمی حوزه به فارغ ­التحصیلان؛
8. بهره­ مندی از کمک هزینه تحصیلی در مدت تحصیل؛
9. آمادگی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر.

آینده شغلی (فرصت های شغلی)

فارغ التحصیلان رشته فقه و حقوق مدرسه علمیّه عالی نواب، علاوه بر اینکه در سطح جامعه می توانند عرضه کننده ی تفکر ناب اسلامی در حوزه ی فقه و حقوق باشند و به تدریس در این حوزه بپردازند، این توانایی را دارا هستند که با انجام پژوهشهای بنیادی – کاربردی در زمینه ی فقه و حقوق و نیز مطالعات تطبیقی حوزوی و دانشگاهی ، ارائه کننده دیدگاههای جدید در مباحث فقه و حقوق باشند. به علاوه امکان فعالیت در دستگاه قضایی و نیز حوزه وکالت، مشاوره حقوقی، داوری- میانجیگری و سردفتری (دفاتر اسناد رسمی – دفاتر ازدواج و طلاق – دفاتر خدمات الکترونیک قضایی) نیز برای آنها فراهم می باشد.

مقدمه:

از مهمترین نیازهای امروز جامعه اسلامی، تقویت باورهای اعتقادی مردم به خصوص نسل جوان می‌باشد؛ دانش کلام، دانشی است که به بیان و اثبات عقاید دین و در برابر شبهات، به دفاع از آنها می‌پردازد؛ در دین اسلام، دانش کلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و مورد اهتمام معصومین علیهم السلام بوده است.
این دانش، با توجه به موضوع آن که به اصول عقاید دینی و در رأس آن، ذات باری‌تعالی می‌پردازد، از اهمیت بالایی برخوردار است. هم‌چنین با توجه به آ‌ن‌که سایر اعمال و رفتار انسان و نیز بایدها و نبایدهای اخلاقی، مبتنی بر باورها و عقاید انسان است، اهمیت آن بر سایر علوم و معارف واضح می‌شود.
مدرسه علمیه عالی نواب، این بستر را فراهم کرده تا طلاب علاقمند و مستعد بتوانند در رشته کلام اسلامی در این مدرسه مشغول به ادامه تحصیل بشوند. این مدرسه در تلاش است تا با ارائه دروس تخصصی، متخصصانی متعهد و آشنا به مسائل اعتقادی تربیت نماید، که توان تبیین دقیق عقاید دینی و پاسخگویی به شبهاتی که در این زمینه مطرح می شود را داشته باشند.
محتوای آموزشی:
مدرسه علمیّه عالی نواب بر اساس مصوبات مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان به فارغ التحصیلان در مقطع سطح سه مدرک رسمی حوزوی اعطا می‌کند که محتوای آموزشی مدرسه به سه دسته کلی زیر تقسیم شده است:
1. فقه و اصول عمومی
• رسائل
• مکاسب(3 جلد اول)
 

2. دروس تخصصی
اهم سرفصل‌های رشته کلام اسلامی:
• اصول پنج‌گانه عقاید شیعی با عنوان کلام یک تا ینج؛
• فلسفه اسلامی؛
• آشنایی با ادیان؛
• آشنایی با فرق و مذاهب؛
• منطق تخصصی؛
• کلام جدید؛
• نقد فرق ضاله؛
برای آشنایی تفصیلی با دروس تخصصی این رشته و کسب اطلاعات بیشتر می توانید به دفترچه پذیرش مدرسه مراجعه فرمایید.
3. فوق برنامه‌های آموزشی و پژوهشی و مهارتی
با توجه به پزوهش محور بودن آموزش مدرسه علمیه عالی نواب، در کنار برنامه‌های آموزشی، برنامه‌ها و دوره‌های متنوعی در جهت تعمیق و تکمیل مباحث برگزار می‌شود. بخشی از این برنامه‌ها به شرح ذیل می باشد:

• ارائه مشاوره‌های پژوهشی به طلاب جهت تدوین مقالات علمی
• برگزاری کنفرانس‌های علمی توسط طلاب مدرسه
• ایجاد زمینه برگزاری نشست‌های علمی در مدارس سطح یک

فواید و ثمرات رشته کلام اسلامی:
• آشنایی با اصول عقاید اسلامی بر پایه روش‌های عقلی و نقلی؛
• نهادینه شدن باورهای صحیح کلامی مبتنی بر قرآن، سنت و عقل؛
• حفظ خود و دیگران از لغزش‌های اعتقادی؛
• توان پاسخگویی به شبهات اعتقادی؛
• دفاع از اسلام و شیعه در مقابل هجمه‌های اعتقادی معاندان و شبهه‌افکنان؛

آینده رشته کلام اسلامی:
• ادامه تحصیل در رشته‌های مرتبط حوزوی و دانشگاهی؛
• تدریس در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها؛
• پژوهش در موضوعات کلامی (تألیف کتاب، مقاله، برگزاری نشست و …)؛
• پاسخ‌گویی شبهات کلامی در فضای رسانه؛
• همکاری با حرم مطهر رضوی علیه السلام به عنوان اساتید حلقه‌های معرفت و پاسخ‌گویی اعتقادی و مشاوره.

نظام آموزشی گروه فلسفه و کلام اسلامی بر پایۀ مطالعه مکاتب فلسفی مشاء، اشراق و ملاصدرا استوار است.  در رشته فلسفه و کلام اسلامی علاوه بر تاریخ فلسفه اسلامی از آغاز تا امروز به مباحث هستی‌شناسی و امور عامه و مباحث مربوط به الهیات و معاد پرداخته می‌شود. همچنین آثار فیلسوفانی نظیر خواجه نصیرالدین طوسی و علامه طباطبایی، موردبحث و مطالعه قرار می‌گیرد. افزون بر آن دروس متعددی در حوزه مطالعات کلامی به‌ویژه مباحث معرفت‌شناسی کلام جدید در برنامه آموزشی فلسفه و کلام اسلامی گنجانده شده است

معرفی رشته فلسفه و کلام اسلامی:

رشته فلسفه و کلام اسلامی در جهت آشنا ساختن نسل جوان با میراث فکری و فلسفی ایران و اسلام و تلاش برای نشر و اعتلای آن؛ بررسی و شناسایی شاخه‌های نوین فلسفه؛ اشاعه تفکر عقلانی و ترویج نگرش صحیح و اصولی نسبت به فلسفه؛ زمینه‌سازی مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی فلسفی و نظری؛ نشر تفکر عقلانی و اندیشه فلسفی و منطقی در جامعه؛ و زمینه‌سازی برای آموزش‌ها و پژوهش‌های بین‌رشته‌ای در جهت کارآمدی فلسفه گام برمی‌دارد.

مختصات حکمت متعالیه

حکمت متعالیه مکتبی فلسفی ایرانی است که در آن هم رگه‌های تحلیلی و نظری حضور جدی دارد و هم رگه‌های وجودی شهودی و دینی. این فلسفه بیش از هر فلسفه‌ای در ایران ناظر به رازها و نیازهای وجودی انسان است و از سوی دیگر امکانی را برای ما فراهم می‌کند که به‌واسطه آن دلالت‌های پنهان فلسفی متون دینی را بخوانیم. همچنین نگرش وجودی خاص ناظر به انسان و هستی سبب شده این فلسفه پیوند عمیقی با حوزه‌های مختلف از جمله سیاست، اخلاق و روان‌شناسی پیدا کند و ازآنجایی‌که حکمت متعالیه خاستگاه بومی و صبغه دینی دارد راهگشا بودن و کارآمد بودن آن در چارچوبی دینی و بومی است؛ بنابراین می‌تواند بیش از فلسفه‌هایی چون مشاء و اشراق در زمینه‌ها و اهداف اجتماعی همچون توسعه آموزش فرهنگ و اخلاق اثربخش باشد.

انضمام کلام در کنار فلسفه

گروه فلسفه و کلام اسلامی با بهره‌گیری از روش‌های مختلف عقلی، نقلی و تجربی، اصول و عقاید دینی را تبیین و مستدل ساخته و به موضوعاتی همچون تاریخ کلام اسلامی، کلام تحلیلی و کلام تطبیقی، مسائل جدید کلامی، مکاتب کلام اسلامی، اندیشه کلامی، مکاتب کلام اسلامی، اندیشه کلامی معاصر، منطق و فلسفه اسلامی می‌پردازد. اهمیت و نقش رشته کلام اسلامی: ضرورت شناخت دین و آموزه‌های اعتقادی آن بر کسی پوشیده نیست به‌ویژه باتوجه‌به شبهات مخالفان، و پرسش‌های اعتقادی رهپویان حقیقت، ارائه‌ی تعلیم دینی متناسب با زمان و نیازهای روز، لازم است رشته فلسفه و کلام اسلامی در سطح عالی به‌صورت مستقل ارائه شود تا نیاز جهان اسلام به صاحب‌نظران کلامی و عقیدتی تأمین گردد. نقش و توانايى: دانش‌آموختگان این رشته با مطالعه و تحصیل در رشته فلسفه و کلام اسلامی می‌توانند، پژوهشگر، مبلّغ و مدرّس مسائل عقیدتی شوند و با پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات کلامی به‌ویژه از نگاه اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، نقش مؤثّری در اعتلای فرهنگ اصیل اسلامی و شناساندن آن به مردم جهان ایفا کنند.

توانایی‌های موردنیاز این رشته:

 علمی: آزاداندیش و صاحب‌نظر باشد؛ یعنی هم قدرت ذهنی و هم خلاقیت داشته باشد. ضمنا ذهن تحلیلی و ریاضی میتواند کمک به فهم فلسفه و کلام کند، زیرا ریاضیات پلی مناسب برای رفتن به‌سوی فلسفه و کلام می‌باشد.

علاقه‌مندی ذاتی برای به‌دست‌آوردن پاسخ سؤالاتی نظیر روابط علت و معلول در جهان هستی نیز امر مهمی است.

اهداف راه‌اندازی رشته فلسفه و کلام اسلامی

1. ايجاد زمینة تعالى باورهای اعتقادی و معنوى فراگيران.
2. توجّه آموزشی به آسیب‌ها و نيازهای کلامی منطقه‌اى با اختصاص درصدى از زمان واحدها به آن.
3. ایجاد توانائی بر نقد و مناظره و ارزيابى گرايش‌هاى گوناگون و پاسخگويى به پرسش‌ها و شبهات جديد در زمينه كلام اسلامى.
4. تربيت مبلّغ در زمینة اسلام و مكتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام).
5. تربيت كارشناس در زمینة کلام اسلامی.
6. توجّه به ديدگاه تقريبى بين مذاهب اسلامى با تأکید بر مبانى و معارف اهل‌بیت (ع) در رشته فوق.
7. اهتمام به تقويت روحيه تحقيق در دانش‌پژوه با اختصاص زمان قابل‌توجه به كار پژوهشی.​

موقعیت‌ شغلی‌ در ایران:

فعالیت در مراکز پژوهشی مثل دایره‌المعارف‌ها و پژوهشگاه علوم‌انسانی، تبلیغ معارف اسلامی در سطح عمومی، تدریس در مراکز آموزشی و فرهنگی.

ضرورت رشته ادبیات عرب:  

ادبیات عربی گرچه همجون علم منطق از جایگاه آلی در بین علوم برخوردار است، اما با توجه به اینکه هر انسانی جهت کسب موفقیت در کار خود نیازمند ابزار مناسب و کارآمد می باشد ، طلبه نیز که به دنبال فهم عمیق مباحث دینی و نظر شارع است نیازمند ابزار می باشد، حال ابزار کدام است؟

فقه؟  اصول؟ عقاید؟ فلسفه؟ تاریخ؟ ادبیات؟

همه این علوم تاثیردر فهم نظر شارع دارند اما بر هیچ کس تاثیر ژرف ادبیات عربی پوشیده نیست ادبیات است که قدرت استخراج نظر شارع را از این منابع و سرچشمه های معرفتی به انسان ارزانی می دارد .

اوست که بی واسطه فهم انسان را به فهم معارف دینی از لسان شارع نزدیک می نماید و او را از ورطه نیازمندی به استقلال در فهم می رساند و  به تعبیر یکی از اساتید گرامی تسلط بر ادبیات موجب طی حداقل نیمی از مسافت در فهم دیگر علوم حوزوی است. 

از دیگر منظر، رسالت حوزویان بعد از فهم دین، ابلاغ دین واقامه دین در سطح جوامع بشری است که برای تزیین سخن به حلیه ها و نگاره ها و ایجاد جذابیت لازم جهت جذب حداکثری جوانان و نوجوانان و متدینین و غیره به شنیدن سخن دین ،نیازمند علوم ادبی هستیم که بتوانیم فهم خود را از دین با بهترین نوع کلام برای مخاطبین خود بیان کنیم.

آینده شغلی رشته ادبیات عرب:

1. آموزشی و پژوهشی

• تدریس؛
• ناظر مباحثه؛
• پژوهشگر علوم ادبی : صرف ،نحو، لغت، بلاغت ، عروض و قافیه؛
• مسئول علمی مدارس علمیه؛
• معلم عربی در سطوح متوسطه اول و دوم؛
• استاد دانشگاه هم در علوم ادبی و هم در علوم معارف اسلامی و انقلاب اسلامی؛

2. مشاغل میان رشته‌ای:

• انجام پروژه ها و پژوهش های بینارشته ای؛
• ترجمه مباحث تخصصی به زبان عربی برای متخصصین هر علم؛
• تنظیم متن سخنرانی های علمی؛
• سخنران عربی زبان؛
• اولویت در جذب روحانیون عمره و عتبات؛
• اولویت در روحانیون تبلیغی خارج از کشور؛
• رایزن فرهنگی؛

3. مشاغل اجتماعی:

• مترجمی زبان از عربی به فارسی
• تعریب
• راهنمای زائران عربی زبان
• راهنمای تورهای مسافرتی
• راهنمای تاجران عرب زبان