چکیده:

یکی از مباحثی که در فلسفه اسلامی‌مورد بحث و دقت نظر قرار می‌گیرد، بررسی و تبیین وضعیت نظام عالم و مجموعه اجزاء آن است. اینکه آیا وضعیت عالم هستی می‌تواند بهتر از وضعیت موجود باشد؟ یا در حال حاضر در بهترین و برترین وضعیت ممکن است و برتر و نیکوتر از آن برای عالم قابل تصور نیست. وجود شروری همچون انواع و اقسام درد ها، رنجها، بیماری ها و …  نشانگر استعداد عالم برای رسیدن به وضعیتی بهتر از وضعیت موجود است و باعث بروز چالشهای جدی در راه اثبات صفاتی همچون علم، عدالت، حکمت، قدرت و … در مورد حق تعالی شده است. از سوی دیگر عدم تبیین درست از وضعیت نظام هستی و مسئله  شرور افراد و گروههای زیادی را به دین گریزی و الحاد کشانده است. در نوشتار پیش رو با روش توصیف و تحلیل اطلاعات به دنبال تبیینی از نظام احسن  از منظر علامه طباطبایی  هستیم و تلاش می‌کنیم  تا با بررسی مسئله شرور باور های غلط در این رابطه را از بین ببیریم. علامه طباطبایی مجموعه نظام عالم و تمام موجودات آن را برترین و نیکوترین موجودات عالم می‌داند که تغییر، ایجاد یا از بین بردن یکی از اجزای آن برابر است با تغییر، ایجاد یا از بین بردن دیگر اجزاء. او با تمسک به آیاتی از قرآن و با بهره گیری از عنایت الهی و قاعده بسیط الحقیقه بر ادعای خویش استدلال می‌نماید. وی در پاسخ به مسئله شرور به عنوان یکی از چالش های احسن بودن نظام عالم  ابتدا آنها را عدمی‌ و نسبی و سپس خیرات عالم را غالب بر شرور آن می‌داند و در پاسخ نهایی خویش به اثبات فواید شرورمی‌پردازد.

کلید واژه ها: نظام احسن، مسئله شرور، عنایت الهی، قاعده بسیط الحقیقه، شبکه عالم هستی.