نشست علمی و پژوهشی اپیستمولوژی انحاء فرق و مذاهب با حضور حجت الاسلام و المسلمين دكتر محمد معيني فر مورخه 29 آبان ماه در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.
ایشان در ابتدای بحث گفتند ورود به هر علمی که علم فرق هم از آن مستثنی نیست باید حول چهار محور بحث شود:
۱. هستی شناسی
۲. روش شناسی
۳. معناشناسی
۴. معرفت شناسی
اپیستمولوژی به معنای شناخت و معرفت شناسی است؛ و ما می‌خواهیم از این منظر جامعه اسلامی را تقسیم کنیم و معیار ما در این تقسیم بندی زمان است.

وی افزود :جامعه اسلامی از صدر اسلام تا کنون از دو حال خارج نیست؛ یا شیعه است و یا اهل سنت.
هر کدام از اینها، دارای دو بخش فقه و اعتقادات می باشد.
شیعه از نظر فقهی دارای سه مذهب اصلی است:
– جعفریه، اثنا عشریه( ۸۰ – ۱۴۸
– زیدیه( ۸۰ – ۱۴۵)
– اسماعیلیه( ۱۴۵)
از منظر اعتقادی هم دارای همین فرقه ها هستند.
اما مذاهب فقهی اهل سنت:
– ( إباضیه): شیعه و سنی متفقند که اینها ادامه خوارج هستند ولی خود آنها این را تهمت می دانند و خود را پیروان عبد الله بن إباض می دانند. لذا چون اختلافی است داخل پرانتز مطرح کردیم.
– حنفیها ( ۱۵۰ – ۸۰ ق)
– مالکیها (۱۷۹ – ۹۰ ق)
– شافعی ها ( ۲۰۴ – ۱۵۰ ق)
– حنبلیها ( ۲۴۶ – ۱۶۴ ق)
– ( سلفیه و وهابیت)، ابن تیمیه: ( ۷۲۸ – ۶۶۱)؛ محمد بن عبد الوهاب ( ۱۲۰۶ – ۱۱۱۵ ق): سلفیه و وهابیت هم به دلیل اینکه اختلافی هست، داخل پرانتز آوردیم.

اما فرقه های اعتقادی اهل سنت عبارتند از:
– ( إباضیه)
– معتزله: واصل بن عطاء، ( ۱۳۳ – ۸۰ ق)
-اهل حدیث: در مورد مؤسس آن اختلاف هست؛ اگر مالک باشد ( ۱۷۹ – ۹۰ ق)، و اگر احمد بن حنبل باشد( )
– اشاعره: ابو الحسن اشعری( ۳۲۴ – ۲۶۰ ق)
– ماتریدی: ( متوفی ۲۳۳ )
– ( سلفیه و وهابیت )

مدیر گروه علمی وهابیت شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب در پایان بیان داشت: آنچه برای ما مهم است نحوه ارتباط اینها با یکدیگر است؛ مثلا زیدیه، از جهت فقهی به حنفیها گرایش پیدا کرده اند به دلیل مناسبات و هم زمانی که با آنها داشته اند به آنها گرایش پیدا کرده اند مثلا مانند آنها قائل به قیاس شده اند.
ولی در کلام و اعتقاداتشان، گرایش های اعتزالی دارند.

در فقه اهل سنت، برای مثال حنفیها، چون تمام شالوده فقهی آنها بر پایه قیاس بوده است، لذا در کلامشان گرایش به فرقه ای داشته اند که متناسب با آنها باشد، لذا در کلام و اعتقادادشان ماتریدی هستند.