بسم الله الرحمن الرحیم
سلام و درود و رحمت خدا بر همه‌ی شما همراهان گرامی.
در ادامه‌ی مباحث گذشته درباره‌ی «هویت طلبگی» و جایگاه اجتماعی روحانیت، سخن امروز ناظر بر این حقیقت است که طلبگی امروزین ما ذیل یک تعریف حداکثری از دین معنا می‌یابد.
وقتی دین را به‌صورت حداکثری تعریف می‌کنیم و برای روحانیت جایگاه هدایت‌گر و راهبر اجتماعی قائل می‌شویم، سه کارویژه‌ی اصلی پیش‌روی ما قرار می‌گیرد:
1.فهم کارشناسانه‌ی دین
2.تبلیغ و ترویج کارشناسانه‌ی دین
3.اجرای کارشناسانه‌ی دین
مجموع این سه، در یک مفهوم جامع خلاصه می‌شود: اقامه‌ی دین.
ما سربازان اقامه‌ی دین هستیم و در جهان اقامه‌ی دین، «فهم کارشناسانه» یکی از اساسی‌ترین اولویت‌هاست.
🔸 طلبگی کارشناسانه؛ نفی طلبگی عوامانه
در منظومه‌ی فکری ما، چیزی به نام طلبگی عوامانه معنا ندارد.
طلبه یا کارشناس و مرجع دینی جامعه است، یا در مسیر تحصیل و تکامل، به مرتبه‌ای رسیده که می‌تواند خدمت کارشناسانه ارائه دهد.
خدمت کارشناسانه یعنی آنکه طلبه توان جمع‌بندی، تحلیل و ارائه‌ی سخن اهل‌فن را داشته باشد؛ بی‌علمی و عوام‌گرایی در قاموس هویت طلبگی جایی ندارد.
🔸 گلایه‌ی بزرگان از عوام‌زدگی در طلبگی
در آثار بسیاری از بزرگان دینی، نسبت به عوام‌گرایی در حوزه هشدار داده شده است:
مرحوم ملا صالح مازندرانی در مقدمه‌ی شرح بر اصول کافی می‌گوید:
«اگرچه دیر شروع به تحصیل کردم، اما با تلاش مضاعف به مرتبه‌ای رسیدم که حجتی برای طلاب باشم.»
مرحوم محدث نوری در کتاب ارزشمند لؤلؤ و مرجان از طلاب عوامی که بدون دقت در روایت و دعا سخن می‌گویند، گلایه می‌کند.
امام خمینی(ره) در کشف‌الاسرار، ضمن بیان جایگاه روحانیت، می‌فرمایند:
«حضور آگاهانه‌ی روحانیت، نقطه‌ی قوت جامعه است؛ اما اگر این حضور به عوام‌زدگی و پیروی کورکورانه از دیگران بینجامد، آن روز، روز سقوط روحانیت است.»
شهید مطهری(ره) نیز در اواخر کتاب ده گفتار، نقدهای تند و روشنی نسبت به عوام‌گرایی روحانیت بیان می‌کنند.
🔸 روحانیت؛ نماد اقامه و هدایت اجتماعی
لباس روحانیت، تنها یک پوشش ظاهری نیست؛ بلکه نماد هویت و کارویژه‌ی پیامبران و انبیا است.
وقتی می‌گوییم «العلماء ورثة الأنبیاء»، مقصود آن است که روحانیت، میراث‌دار هدایت اجتماعی و معنوی بشر است.
به همین دلیل، ملبس بودن به لباس روحانیت قاعده‌ی هویت طلبگی است، نه استثناء.
طلبه‌ی غیرملبس ممکن است به‌اقتضای ضرورت محترم باشد، اما قاعده‌ی اصلی همان حضور ظاهری و اجتماعی روحانیت است.
حذف لباس روحانیت در واقع به معنای حذف مرجعیت اجتماعی دین است.
🔸 تجربه‌ی تاریخی حذف روحانیت ملبس
در تاریخ شفاهی حوزه‌ی قم نقل است که در دوران رضاخان، با سیاست‌های ضد‌روحانیت، تعداد طلاب ملبس از حدود دو هزار نفر به نزدیک سیصد نفر کاهش یافت.
کاهش حضور ملبسین، مساوی بود با کاهش حضور اجتماعی دین.
از همین‌رو، مرحوم آیت‌الله حائری (شیخ عبدالکریم حائری) با کمک بازاریان قم، برای بازگرداندن روحانیت به صحنه تلاش فراوان کرد.
🔸 حضور روحانیت در عصر انقلاب و پس از آن
شهید آیت‌الله بهشتی نیز در کتاب ولایت و رهبری به همین نکته اشاره دارند که:
«حضور آگاهانه و فعال روحانیت در عرصه‌ی اجتماع، رکن هدایت انقلاب اسلامی است.»
🔹 جمع‌بندی: سربازان اقامه‌ی دین
ما طلبه‌ها باید خود را سربازان اقامه‌ی دین بدانیم؛
با شناخت عمیق، علم دقیق، و حضور اجتماعی مؤثر،
تا میراث انبیاء را در زمانه‌ی خود زنده نگه داریم.
ان‌شاءالله خداوند متعال یاری‌مان کند که در مسیر اقامه‌ی دین ثابت‌قدم بمانیم.
اللهم صل علی محمد و آل محمد
