تبیین آزادی عقیده و آزادی اندیشه با تکیه بر شبهات دکتر سها
نویسندگان: حسن خسروی ، علی حسینی سی‌سخت
چکیده
آزادی عقیده و اندیشه از مهم‌ترین بخش‌های آزادی اجتماعی است که اندیشمندان و متکلمان اسلامی در تبیین دیدگاه اسلام در رابطه با این نوع از آزادی کوشیده‌اند و با توجه به شبهات و اشکالاتی که طرح شده است، زوایای نو و جدیدی از این مسأله را مطرح نموده‌اند. از جمله کسانی که اشکالاتی در این زمینه مطرح کرده‌اند، دکتر سها است. وی معتقد است اسلام، آزادی عقیده و اندیشه و انتخاب را از انسان‌ها سلب نموده است. وی با استناد به آیه 5 سوره توبه «فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ…»و آیه ۲۹ همان سوره «قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ…» می‌گوید حکم اسلام درباره غیرمسلمانان این است که یا باید مسلمان شوند یا کشته شوند و یا با پرداخت جزیه، تحت قیمومیت حکومت اسلامی زندگی کنند. این نوشتار در جهت پاسخ به اشکال مذکور تنظیم شده است و تا کنون پژوهشی در خصوص پاسخ به این اشکال انجام نشده است. نگارنده ضمن بیان تفصیلی اشکالات، دیدگاه اسلام در رابطه با آزادی عقیده و اندیشه را بیان می‌کند و معتقد است آیات مورد استناد، مربوط به عده خاصی از مشرکین و اهل کتاب است و در قرآن کریم، آیات دیگری وجود دارد که دیدگاه اسلام را در رابطه با عموم مشرکین و اهل کتاب بیان می‌دارد.
کلیدواژه ها: آزادی، عقیده، اندیشه، شبهه
نقد و بررسی جایگاه عصمت در آثار احمد الحسن بصری
نویسنده:علیرضا رجبی
چکیده
یکی از جریان‌هایی که در سال‌های اخیر به وجود آمده، جریان احمد بن اسماعیل بصری، معروف به احمد الحسن است. وی ادعاهای فراوانی دارد که یکی از آنها عصمت است و برای اثبات ادعای خود طبق حدیث وصیت، وصایت دوازده مهدی را بیان می‌کند. او مدعی است که همان مهدی اول و احمدی است که در روایت به نام او تصریح شده است و از طرفی طبق روایت امام صادق در مورد یمانی، می‌گوید یمانی، معصوم و حجتی از حجت های الهی است. سپس در مرحله بعد بین شخصیت مهدی اول و یمانی وحدت ایجاد می‌کند و یمانی را همان مهدی اول می‌داند. نگارنده در این نوشتار بر این است که با روش کتابخانه‌ای، این ادعای احمد الحسن و ادله او را به صورت جدا گانه، مورد بررسی و نقد قرار دهد. در پایان، اصلی‌ترین هدف نگارنده از نگارش این مقاله این است که قدمی در تبیین مسأله عصمت با توجه به ادعای او داشته باشد و از حریم پاک عصمت معصومین دفاع کند تا مورد سوء استفاده مدعیان دروغین قرار نگیرد.
کلیدواژه ها: احمد الحسن، عصمت، یمانی، دوازه وصی، مهدی اول، مهدیین
جایگاه امام معصوم علیه السلام در بُعد فهم دینی بعد از نبی خاتم
نویسندگان: سید محمد عفتی ، مرتضی وحیدی
چکیده
با توجه به اینکه نیاز بشر به راهنمایی دین، امری دائمی است، خاتمیت و اتمام نزول وحی، در ظاهر با این نیاز ناسازگار است؛ لذا چرایی ختم نبوت، یکی از مسائل مورد بحث در حوزه کلام جدید بوده و متکلمان در این‌باره پاسخ‌هایی داده‌اند. عده ای ملاک خاتمیت را بلوغ عقلی بشریت دانسته‌اند و به وسیله این نظریه در پی نفی امامت و حجیت امام در بعد فهم دینی هستند که لازمه آن اولاً نفی اصل دیانت و حجیت نبی خاتم ﷺ و ثانیاً نفی جایگاه امام معصوم پس از نبی خاتم ﷺ در بُعد فهم دینی است.
نگارنده در این مقاله، پس از اثبات جایگاه امام بعد از نبی خاتم ﷺ به وسیله ادله عقلی و نقلی و تبیین شؤون امام بعد از پیامبر اکرم ﷺ از قبیل مرجعیت علمی، تبیین وحی، حفظ دین و …، ادعای ناسازگاری خاتمیت و امامت را فرضیه‌ای بی‌دلیل بیان کرده است؛ در نتیجه بیان می‌دارد پس از رحلت پیامبر اکرم ﷺ بشریت با توجه به نیاز دائمی به راهنمایی دین و محدودیت عقل بشری، به حال خویش رها نشده است و همواره باید انسانهاى کاملى (ائمه معصومین ) باشند تا عقول انسان‌ها را در مسیر فهم صحیح دین هدایت کنند.
کلیدواژه‌ها: امامت، خاتمیت، اکمال دین، بلوغ عقل، فهم دین.
شیخ الاسلام ابن تیمیه از توهم تا واقعیت
نویسندگان: محسن صفایی ، حسن خفاجه
چکیده
شیخ الاسلام به کسی گفته می‌شود که در راه زنده‌شدن فرهنگ اسلام و ترویج صحیح آن حرکت کند و دارای یک سری وظایف خاصی هم باشد. شخصیتی ملقب به این صفت می‌شود که دارای ویژگی‌های علمی، اخلاقی و دارای مبانی فکری و اعتقادی صحیح و مطابق با قرآن و سنت نبوی باشد؛ اما وهابیت و بعضی از اهل سنت کسی را شیخ الاسلام می‌دانند که فاقد این ویژگی‌ها باشد؛ در حالی‌که نمی‌توان آن شخص را حتی عالم به شمار آورد، زیرا عالم در فضای بحث علمی ضمن رعایت اصول اخلاقی، مستدل و مبرهن بحث و تبادل نظر می کند؛ نه این که با مکتوبات خود در کتب مختلف، به طرف مقابل خود که شخص یا فرقه و گروهی باشند، بی دلیل مطالب توهین‌آمیز را نسبت دهد. ضرورت این تحقیق از این جهت است که باید معیار و ملاک شیخ الاسلام بودن مشخص شود تا کسانی که ملقب به شیخ الاسلام شده و فاقد این ملاک هستند، شناخته شوند و در نتیجه در اقوال و مبانی فکری آنان خدشه شده و نتوانند مورد استناد وهابیت و اهل سنت قرارگیرند.
کلیدواژه‌ها: شیخ الاسلام، مبانی فکری و اعتقادی، اصول اخلاقی، وهابیت، اهل سنت، ملاکات
حقوق اهل بیت علیه السلام در قرآن با تأکید بر آیه اطاعت
نویسندگان: محمد سالاری مکی، مجتبی مرادی مکی
چکیده
خدای تبارک و تعالی اهل بیت را برای امامت برگزید و پیامبر خدا ﷺ آنان را به بشر معرفی کرد. تحقق وظیفه الهی که بر عهده ایشان گذاشته شده در گروی شناخت و رعایت حقوقشان از سوی مردم است، آشنایی با حقوق اهل بیت و وظایفی که مردم در قبال آنان دارند، یکی از موثرترین راه‌هایی است که انسان می تواند برای رسیدن به سعادت و کمال طی کند. در این نوشتار، درباره حقوق اهل بیت در قرآن با تأکید بر آیه اطاعت به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی بحث شده است. نتیجه برآمده از این تحقیق آن است که هر شأنی و حقوقی که برای حضرت رسول اکرم ﷺ ثابت است، برای اهل بیت ایشان نیز ثابت است و مردم موظف به رعایت آن هستند.
حقوق متعددی از آیه اطاعت، استنتاج می‌شود که مهم‌ترین آنان به این شرح است:
حق اطاعت، حق قضاوت، حق اولویت، حق ولایت و زعامت، شاخص و معیار بودن، اهل بیت وسیله قرب الهی و…
کلید واژه‌ها: حقوق، اهل بیت، قرآن، آیه اطاعت.
بررسی تحلیلی اجباری یا اختیاری بودن حجاب
نویسندگان: علی اصغر شورگشتی، محمدعلی وطن دوست
چکیده
یکی از نیازهای اساسی یک جامعه در زمینه‌های اخلاقی، تربیتی، دینی و فرهنگی مسأله حجاب است. به هر میزان که در یک جامعه حجاب جایگاه والاتری داشته باشد، معنویت و دینداری پرنگ‌تر و رشد و تعالی در جامعه اسلامی بیشتر خواهد شد.
آثار تربیتی حجاب در دو بعد فردی و اجتماعی رخ می‌نماید. در بعد فردی آن، رعایت حجاب به نوبه خود باعث حفظ بنیان خانواده، سلامت جسمانی، سلامت اخلاقی، حفظ امنیت و آرامش و در زمینه اجتماعی آن، حفظ حجاب باعث آزادی و پویایی زن، سلامت اخلاقی جامعه، حفظ استقلال فرهنگی و حفظ نیروی کار و اقتصاد می‌شود. در این مقاله بر آن شدیم تا روشن سازیم جایگاه حجاب در دین و اجتماع چیست و اینکه حجاب امری اختیاری است یا اجباری.
کلید واژه‌ها: حجاب، بنیان خانواده، اجباری‌بودن، اجتماعی‌بودن حجاب
