به گزارش روابط عمومی مدرسه علمیه عالی نواب، حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی زمانی فرد در نخستین جلسه از سلسله نشست‌های علمی با محوریت موضوع «پیامدهای کلامی اصالت الوجود» که به همت واحد پژوهش مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد، به اقوال موجود در مسئله اشاره کرد و در خصوص «رابطه فلسفه و کلام» دو دیدگاه مختلف « ارتباط مستقیم به‌صورت مبانی و نتایج» و « تخالف فلسفه و کلام» را برشمرد.
وی در تبیین دیدگاه اول با اشاره به اینکه بدون فلسفه، نمی‌توان کلامی عقلانی داشت و باید با فلسفه، کلام را تجزیه‌وتحلیل کرد، گفت: این دیدگاه در زمان خواجه نصیر با نوشتن کتاب «تجرید الاعتقاد» شکل گرفت. این کتاب از دو بخش امور عامه و الهیات بالمعنی الاخص، تشکیل‌شده است.
استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان بابیان اینکه در کلام باید از عقل فطری و ادله نقلیه استفاده کنیم، افزود: دیدگاه اول دیدگاه صحیحی است زیرا مباحث کلامی، بدون قواعد عقلی و فلسفی قابل حل‌وفصل نیست. به‌عنوان‌مثال در بحث اثبات واجب الوجوب هر برهانی بخواهیم اقامه کنیم چند مفهوم فلسفی باید دانسته شود و بدون تنقیح آن نمی‌توان برهان اقامه کرد.
وی ابراز کرد: براهینی که برای اثبات واجب تعالی مطرح می‌گردد از سطوح معرفتی مختلفی برخوردار است. مثلاً پایین‌ترین سطحش برهان نظم می‌باشد که صغرایش تجربی است. و برهان حدوث جنبه معرفتی بیشتری دارد. برهان بالاتر وجوب و امکان و بالاتر از آن، برهان صدیقین است.
حجت‌الاسلام و المسلمین زمانی فرد در ادامه با اشاره به برهان صدیقین، تصریح کرد: در این برهان از تأمل در خود هستی به وجوب هستی می‌رسیم و پایه این برهان اصالت الوجود است. این برهان 28 تقریر مختلف دارد اما همه این‌ها به این بر می گردد که از وجود به وجوب برسیم.
وی به بحث «توحید واجب تعالی» نیز اشاره کرد و گفت: در مورد خداوند دو نوع وحدت قابل فرض است: وحدت عددی و وحدت بالصرافه. اصاله الوجود می‌گوید وحدت خداوند از نوع دوم است. زیرا وجود، عدم برنمی‌دارد و قابلیت محدود شدن ندارد.
استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، سومین پیامد «کلامی اصالت الوجود» را بحث «رابطه ممکن و واجب» دانست و افزود: ممکنات، مخلوق و افعال واجب هستند. و در رابطه این مخلوقات با واجب چندین نظریه مطرح است همچون «رابطه تباینی» و «نسبت و علیت به اضافه مقولی» و «رابطه ممکن و واجب علیت است به اضافه اشراقی». حکمت متعالیه قائل است که رابطه علت و معلول به نحو اضافه اشراقی است یعنی تمام مخلوقات عین الربط و الفقر نسبت به واجب هستند و هیچ‌گونه استقلالی از خود ندارند. نتیجه قبول اضافه اشراقی این می‌باشد که عالم ممکنات، تجلیات ذات اقدس اله هستند.
وی در بحث «نبوت و امامت»، موضوع « پیامدهای کلامی اصالت الوجود » ابراز داشت: یکی از لوازم اصاله الوجود، حرکت جوهری. و یکی از لوازم حرکت جوهری، تکامل انسان و درنهایت قرب الهی مقام ولایت می‌باشد. و وصول انسان به مقام ولایت به خاطر حرکت جوهری و حرکت جوهری از لوازم اصاله الوجود است.
حجت‌الاسلام و المسلمین زمانی فرد در پایان با اشاره به موضوع «معاد» در این مبحث، خاطرنشان کرد: بحث تجسم اعمال که بهشت و جهنم نفس اعمال انسان است. و این بحث توسط اصاله الوجود به‌راحتی قابل تبیین می‌باشد. بدین‌صورت که از لوازم اصاله الوجود، تشکیک وجود است و هر موجودی در عالم بالا مقامی بالاتر دارد و هر عملی که اینجا انجام می‌دهیم در عالم بالاتر ظهور و بروزی خواهد داشت؛ در عالم برزخ تمام اعمال را با صور برزخی خواهد دید. زیرا این عمل بنا بر تشکیک وجود، ظهوری در عالم بالاتر از خود دارد.«إِنَّما تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ».
