حجتالاسلام والمسلمین ربانی بیرجندی، استاد برجسته دروس خارج در مدرسه علمیه عالی نواب، در حاشیه همایش بزرگداشت علامه نائینی(ره) در نجف اشرف، به تبیین جایگاه رفیع علمی و ابعاد شخصیتی این فقیه و مرجع بزرگ شیعه پرداخت.
شاگرد میرزای شیرازی و ملازم آخوند خراسانی
استاد ربانی بیرجندی در تشریح سوابق علمی مرحوم آیتالله نائینی(ره) بیان داشت: ایشان از شاگردان شهیر میرزای شیرازی بود و در سالهای پایانی حیات استادش به نجف اشرف عزیمت کرد و پس از آن در زمره ملازمان و شاگردان خاص آخوند خراسانی قرار گرفت.
وی در ادامه با اشاره به اعتماد کمنظیر آخوند خراسانی به علامه نائینی، به نقل یک واقعه پرداخت: زمانی که از آخوند در مورد میزان این اعتماد سؤال شد، ایشان پاسخ داد: “چگونه اعتماد نداشته باشم، در حالی که بستهای از پرسشها را شبهنگام به او میدهم و صبح فردا، پاسخهای مستدل و مستندش را آماده میآورد.” این حکایت گواهی بر عمق تسلط و نبوغ علمی ایشان است.
تربیت مراجع بزرگ و غفلت تاریخی
استاد ربانی با بیان اینکه مرحوم نائینی(ره) در نجف شاگردان کثیری تربیت کرد، اظهار داشت: تخمین زده میشود که دستکم ده تا پانزده نفر از شاگردان برجسته ایشان، همچون مرحوم آیتالله خویی و مرحوم آیتاللهالعظمی شیخ حسین حلی، بعدها به مراجع بزرگ و مدرسان نامدار حوزههای علمیه تبدیل شدند.
با این وجود، وی یادآور شد که شخصیت ایشان در مقطعی از تاریخ، تحتالشعاع تنشهای سیاسی و برخی اختلافات جزئی مذهبی قرار گرفت. این شرایط باعث شد تا مدتی ابعاد علمی نائینی مورد غفلت واقع شود و حتی نگارش کتاب مهم «تنبیهالامه» منجر به خانهنشینی ایشان گردید.
استاد حوزه علمیه خراسان افزود: “اما با گذشت زمان، جایگاه حقیقی این عالم والامقام دوباره شناخته شد و امروز با گذشت حدود هفتاد تا هشتاد سال از رحلتشان، ایشان بهعنوان شخصیتی جامع و پیشرو، بهویژه در علم اصول فقه، مورد اذعان و شناخته میشود و حوزههای علمیه شیعه مرهون زحمات علمی ایشان هستند.”
