به گزارش روابط عمومی مدرسه علمیه عالی نواب نشستی علمی با موضووع «چیستی بداء و ارتباط آن با علم امام» از سوی معاونت پژوهش مدرسه علمیه نواب و با ارائه دکتر محمدعلی وطن دوست برگزار گردید، چیستی بداء و ارتباط آن با علم امام، با دو رویکرد کلامی و فلسفی و با تاکید بر آیات و روایات مورد بازخوانی و تحلیل قرار گرفت.
این عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی بیان داشت: مساله محو و اثبات با اصل بدا که از ضروریات اعتقادی شیعه می‌باشد، یکی است، ولی هیچ ضرورتی ندارد که برای تبیین دیدگاه بدا به جعل اصطلاحی به نام لوح محو و اثبات رو بیاوریم، بلکه همین که معنای بدا بر مصادیقی همچون تأثیر دعا و صدقه و صله رحم، حمل شود در تبیین دیدگاه بدا بسنده خواهد بود. همان‌گونه که علامه شعرانی نیز در حاشیه‌ای که بر شرح اصول کافی ملاصالح مازندرانی نگاشته است، بر همین باور است.
ایشان در ادامه فرمود: اینکه محو و اثبات در ذات خداوند متعال راه نداشته و با علم ازلی او که عین ذات اوست، ارتباطی ندارد بلکه به مرتبه فعل خداوند که همان مخلوقات هستند، مربوط است.از این رو محو و اثبات به مرتبه‌ای از مراتب هستی تطبیق داده می‌شود که از آن در اصطلاح آیات و روایات به أم‌الکتاب تعبیر می‌شود. از همین جا بطلان سخن کسانی که مراد از أم‌الکتاب را علم ازلی و ذاتی خداوند می‌دانند، روشن می‌شود!
دکتر وطن دوست در آخر به پیامدها اشاره نمود و فرمود:از آنجا که لوح محفوظ یا أمّ‌الکتاب، ظرف علم فعلی خداوند متعال واقع شده است، مطابق با مرتبه‌ای از مراتب هستی است که براساس آیه 39 سوره رعد، گونه‌اي محو و اثبات در آن راه پیدا می‌کند. این محو و اثبات، می‌بایست غیر از تغییر و تبدیلی باشد که در عالم طبیعت رخ می‌دهد؛ زیرا بر طبق آیات و رواياتي که در زمینه لوح محفوظ وجود دارد، مرتبه وجودی أمّ‌الکتاب، بالاتر از مرتبه وجودی عالم طبیعت است و میان آن دو رابطه‌اي طولی برقرار می‌باشد. ازاین‌رو بايد گفت در هر یک از این عوالم به دلیل اختلاف مراتب وجودی، نظام خاصی حاکم است که تغییر متناسب با آن مرتبه می‌باشد. پس نباید گمان کرد که مراد از محو و اثبات، همان تغییر و تبدیلی است که در عالم ماده مشاهده می‌شود. به ديگر سحن، براساس روایات اهل بیت(ع) مي‌توان چنين برداشت نمود كه لوح محفوظ از حقایقی است که در مرتبه عالم عقل قرار دارد، از همين‌رو بايد به نوعی محو و اثبات در مرتبه عالم عقل باور داشت. البته محو و اثبات در آن عالم، متناسب با نظام آن عالم بوده و مي‌تواند به معناي خروج از مرتبه اجمال به تفصیل یا خروج از بطون به ظهور باشد که در سلسله طولی هستی میان علت و معلول برقرار می‌گردد، نه اين‌كه مراد همان تغییر و تحول برخاسته از حرکت جوهری حاکم بر عالم طبيعت باشد. البته اثبات این معنا از راه برهان عقلی، نیازمند پژوهشي دیگر است و این مقام گنجایش آن را ندارد، تا یار چه خواهد و دلدار چه پسندد.
